Foeke Sjoerds Skoalle

Van 1948 tot en met 1954 heb ik als leerlinge op de Foeke Sjoerds Skoalle in Easternijtsjerk gezeten. Het bijzondere ervan is wel dat ik de eerste drie van de zes leerjaren op drie verschillende locaties zat, nl: klas 1 in een lokaal àchter de Gereformeerde Kerk; klas 2 in de "oude school" en klas 3 (t/m 6) op de nieuwe (huidige) school, allemaal aan de Langgrousterwei.
-Het begon dus achter de kerk, bij juffrouw Tilstra.
Ik herinner me de eerste schooldag (nu al bijna 70 jaar geleden) als de dag van gisteren. Bijna alle kinderen huilden, wellicht ook omdat juf Nederlands (" Ho

Afscheid meester Hazenberg, 1977.
In 1947 werd Bote Hazenberg dan wel benoemd tot onderwijzer aan de christelijke school te Easternijtsjerk, ver daarvoor was hij al als ‘volontair’ aan de school verbonden. Dat betekende lesgeven zonder ervoor betaald te krijgen, als vrijwilliger dus. 
In de jaren dertig van de vorige eeuw waren er veel werkloze onderwijzers die maar al te graag ervaring wilden opdoen en de schoolbesturen kregen niet voor iedere onderwijzer uitbetaald door de overheid. Hazenberg ging daarom ook nog een tijdje door nadat hij 65 jaar was geworden om nog

Dit drietal kinderen van Riepke Blom zal in 1945 tijdens de bevrijdingsfeesten op de foto zijn gezet, gezien de tekst op het bordje. Hoewel, achterop staat: ‘Drie kinderen van Riepke en Jantje, dorpsfeest 1946.’ Dat lijkt een misverstand omdat er in dat jaar geen dorpsfeesten waren en die waren er zeker wel in 1945, zoals meerdere foto’s bewijzen. Er was dus ook een optocht van ‘versierde’ kinderen en de kinderen van Riep en Jantje Blom-Sipma deden ook mee. Natuurlijk deden die mee kun je zelfs zeggen omdat van Jantje bekend is dat zij uitbundig meedeed aan all

Christelijke School, 1923.
De oudst bekende foto van het christelijk schoolgebouw uit 1902 en de oude woning van de hoofdonderwijzer daarvoor. Verder staat er aan die kant van de Langgrousterwei geen enkel gebouw, pas na 1932 zouden daar woningen worden gebouwd.
Aan de linkerkant zijn als eerste twee witte palen zichtbaar, waarschijnlijk de ingang naar de voormalige gereformeerde pastorie, later doktershuis en nog later de garage bij het loonbedrijf van Frans Postmus.
Daarna (bij de fietser) een smal weggetje, nu De Terp, maar destijds It Lykpaad waarlangs alle

De earste christelijke school in Oostdongeradeel werd in 1866 gesticht in Eanjum. Easternijtsjerk volgde in 1868, alle andere dorpen in de gemeente hadden alleen een door de gemeente gesteunde Openbare School. Dat betekende dat ouders uit de andere dorpen van de gemeente die voor christelijk onderwijs kozen, hun kinderen naar óf Eanjum óf naar Easternijtsjerk moesten sturen. Daar kwam na 1900 pas een einde aan toen ook in die dorpen christelijke scholen werden gesticht:

Peazens in 1895,
Wierum in 1903,
Ljussens in 1905,
Nijewier in 1906,
Nes in 1908 en
M

As juf makket men hiel wat mei, der is dan ek in protte te fertellen. In pear ferhaaltsjes wol ik hjir meidiele.
By de Tulpe-kuiertocht yn Nes moasten ek skoallegroepen meidwaan. Sadwaande moast ik dêr mei yn’t spier. Om in bytsje kreas mei myn groepke foar it ljocht te kommen, hie ik my ynlêzen yn ‘e wedstryd-regleminten foar de kuiertochten. Myn lytse stappers moasten leare om tagelyk de rjochter en tagelyk de linkerfoet foarút te dwaan en netsjes op in rige te bliuwen. Dus oefenje mei marsjearen. Dat foel noch net ta om it ‘links rechts in de maat

Op Facebook stond in 2018 de volgende mededeling
‘Nog 51 dagen en dan bestaat de christelijke school in Oosternijkerk 150 jaar. Schoolreünie op zaterdag 26 mei 2018, van 13.00 tot 19.30!
Geef je emailadres door op reunyfss@gmail.com. 
Verdere informatie en daadwerkelijke opgave volgt tzt.’
Dat leverde deze reactie op:

Expressiemiddag, 1995.
Donderdagmiddag 2 uur, tijd voor expressie. Er zijn meerdere onderdelen zoals textiel, papier, toneel, keukelen, hout en klei. Toen Janine Lous nog meewerkte aan deze middag nam ze é&ea

Zondagmorgen iets over elven. We hebben de koffie op, mem gaat naar het toilet. In de krantenbak ligt De Doarpsskille van december 2017. Ik blader er gedachteloos doorheen. Mijn oog valt op een paar regels tekst over 150 jaar basisonderwijs in Easternijtsjerk, de Foeke Sjoerds Skoalle en een reünie. Mem loopt de kamer weer in, gesteund door haar rollator.
“Moet je ook nog naar de reünie?” vraag ik haar. Verbaasd kijkt ze me aan. “De reünie van de Foeke Sjoerds Skoalle” vul ik aan. Ze geeft een ontkennend antwoord; wat zou zij nou daar moeten doen?

‘Binne der noch sûne minsken yn Nijtsjerk?’

Dit is in útspraak fan master Gjalt Feersma Hoekstra dy’t fan 1952 oant 1956  yn Nijtsjerk oan skoalle stie. Hy hie doe de klassen 4 en 5 en wenne efkes fierderop oan de Langgrousterwei, op nûmer 31. Dat wenhûs wie yn 1950 troch it skoallebestjoer foar f 5000,- oankocht foar de ‘twadde master’. De ‘earste master’, it haad fan de skoalle, wenne fansels fuort neist de skoalle.

Master Feersma Hoekstra seach fan syn wenhûs ôf út

Op deze foto staan ‘Roelfina, Arrendina en Harrie Wieringa, kinderen van het hoofd van de school Oosternijkerk’, volgens het opschrift achter op de foto.

Dan is het al een oude foto want hun vader was Jan Wieringa, Hoofd der School (na 1950 de Foeke Sjoerds Skoalle genoemd), tussen 1921 en 1923. De middelste is Arendina, zij is in 1919 geboren te Bierum (Groningen) vanwaar zij in oktober 1920 met vader Jan en moeder Harmke Davids naar Easternijtsjerk is verhuisd. In ons dorp werden Jacob (rechts, dus niet Harrie zoals abusievelijk op de foto vermeld staat) februari 1921

Het Luchtbeschermingsplan voor de Christelijke School

In het archief van de Foeke Sjoerds Skoalle wordt een drietal velletjes papier bewaard waarop met keurige kroontjespen-letters het luchtbeschermingsplan voor de school is geschreven. Dat was vlak voor de oorlog een verplichting voor elke school en werd gecontroleerd door de inspectie. Wat er in dat plan stond moest ook daadwerkelijk door meesters en leerlingen geoefend worden. Navraag bij oudere Easternijtsjerksters bewijst dat deze oefeningen ook in het echt voorkwamen, al wordt er bij gezegd dat ze het nauwelij

Yn 1990 kaam der in âld man mei in man en in frou fan middelbere leeftyd de skoalle yn setten. It wie nei skoaltiid, de bern en it oare personiel wie al nei hûs. It die bliken dat de man dik oer de njoggentich wie, Hendrik Johan Dirk Winkler hiet en yn 1920-1921 skoalmaster oan de kristlike skoalle fan Nijtsjerk west hie. Hy hie noch in stel skoalfoto’s út dy tiid en om’t syn bern (de man en de frou dy’t by him wiene) der fierder gjin belang by hiene, woe hy dy foto’s mar oan de skoalle skinke. Geweldich fansels want dy foto’s wiene (my) net

In het herdenkingsboek van de school in 1993 (125 jier Kristlik Underwiis yn Easternijtsjerk) zijn geen foto’s geplaatst uit de jaren 1962-1970 omdat er toen geen schoolfoto’s zijn gemaakt. Wel is er een (overvolle) foto van een schoolreisje uit 1967 waarop Onno Boersma en zijn vrouw te zien zijn, helemaal links, tweede rij van onderen. Onno Boersma was van 1966-1968 werkzaam aan de Foeke Sjoerds Skoalle. Hij woonde in hetzelfde huis aan de Langgrousterwei 31 waar ook Tom Zijlstra 42 jaar heeft gewoond.

Deze meester Boersma had als hobby fotograferen en hij maakte bijgaa

Op 13 april 1865 stapt een aantal mannen naar de boerderij van Gerrit Sjolles Sinia aan de Ropsterwei. Van Sinia is bekend dat hij lid is van de in 1854 opgerichte ‘Vrienden der Waarheid’, een vereniging van gelijkgestemde orthodoxe gelovigen die vinden dat de sfeer in de Hervormde Kerk na 1816 steeds liberaler is geworden; zij willen de oude belijdenisgeschriften weer een plaats geven in de kerk. Als de mannen, ook (bijna) allemaal lid van de Waarheidsvrienden, de opkamer van de boerderij binnenkomen zit daar een voor hen onbekend persoon. Het is de heer Van Emmerik, rondreizen

(kinderen van Theunis en Jantsje)

In de jaren 60 waren wij de beheerders  van de Foeke Sjoerds Skoalle te Easternijtsjerk. Hoeveel jaar we dat gedaan hebben, weet ik niet meer (tussen 1962 en 1965, red.). We waren zelf nog jong, zo ongeveer 16 en 17 jaar, wat toen normaal was om te werken. Dus officieel was mijn vader de beheerder en wij mochten het werk doen.
Tjitske in de school iedere week de hele school poetsen en de vloeren schrobben en eens in de zoveel tijd de ramen lappen. Als de kinderen met sneeuwvoeten binnen kwamen nog maar even poetsen.
Eens per jaar de grote

Vooraf had de reüniecommissie toch wel wat bedenkingen (en soms slapeloze nachten!) over het welslagen van de Reünie ter ere van het 150-jarig bestaan van het christelijk onderwijs in Easternijtsjerk op zaterdag 26 mei 2018.
Immers het aantal deelnemers aan dit evenement bedroeg zo’n drie weken voor de bewuste dag nog slechts 110 personen; hoe zou het komen met het weer, zou alles op het schoolplein kunnen plaatsvinden of zou iedereen naar de grote zaal in De Terp moeten verhuizen; zou er genoeg parkeerruimte zijn nu én het tweede én het eerste elftal van Ro

Dit is een hele oude (1905) foto van het eerste schoolhuis van de christelijke school, gebouwd in 1868. Volgens een oud verhaal kon het hoofd ‘binnendoor’ vanuit zijn woning in het schoolgebouw komen. Heel bijzonder is dat het schoolgebouw, gebouwd in 1902, links van het schoolhuis staat. Het schoolhuis heeft dus ongeveer gestaan waar tegenwoordig het parkeerterrein voor het schoolpersoneel is. 

Deze woning voor het HDS (Hoofd Der School) werd in 1934 vervangen door een nieuwe schoolwoning, nu Langgrousterwei 25. De foto is afkomstig van een broer en een zus die